GÜNCEL BİLGİLER – 3
H-FABP: Kardiak yağ asiti bağlayıcı protein
Son dönemlerde bazı özel sağlık kurumlarında çalışılmakta olan bu biomarker ile ilgili birkaç cümle ile de olsa fikir edinmek adına değerlendirmeye almak istedik…
Akut miokart infarktüsü dünyada en sık ölüm nedenlerinin başında gelmektedir. Akut miokart infarktüsünün erken tanı ve tedavisi bu mortalitenin hızını yavaşlatabilmesi nedeniyle oldukça önemlidir. Bu konuda erken tanı laboratuar metotlarına dönük çalışmalar halen devam etmektedir.
Kardiak markerlerdan en yaygın kullanılanları troponinler (cTnI ve cTnT), kreatinin fosfokinaz –MB izozimi ve laktat dehidrojenaz (LDH)dır. Ancak bu marker akut miokart infarktüsünün tanısında 3-6. saatlarden sonra pozitifleşmekte ve erken MI tanısında yarar sağlamamaktadır(bkz: tablo).
Bu markerler dışında myoglobin de yararlı markerlerdendir. Myoglobin diğer biomarkerlerden farklı olarak ilk bir saatte yükselmektedir. Myoglobin ilk yükselen ve ilk düzelen kardiak markerdir. Ancak kas hasarı ve hastalıklarında da artış kaydettiğinden kalbe spesifik değildir; buna bağlı olarak geniş kullanım alanı bulmayarak genel kabul görmemiştir.
H-FABP (Hearth fatty acid bındıng protein) – kardiak yağ asidi bağlayıcı protein olarak da ifade edilebilir- myokart hücrelerinin sitoplazmasında yoğun bir şekilde bulunmaktadır. H-FABP 15 kDa, 132 aa’den oluşan, nonenzimatik bir proteindir.
H-FABP kalp kasında çizgili kasta bulunduğu orandan çok daha fazla miktarda bulunmaktadır. Bu özelliği nedeniyle myoglobinden daha üstündür. Myoglobinden daha küçük molekül ağırlıklı olan bu molekül, miokardın irreversıbl nekrozu varlığında yıkıma uğrayan membran defektinden açığa çıkarak kana karışır. Buna bağlı bağlı olarak ilk 2-3 saat içerisinde serumda yükselir ve 24 saate kadar yüksekliğine devam eder. Bu yönüyle akut MI’ın erken tanısında yararlı bir biomarker olabileceği öngörülmektedir.
Hücre dışına sızması sonucunda;
– Hücre içinde yükselen yağ asidi seviyelerinin reperfüzyondaki zararlı etkileri artar,
– Serbest radikalleri tutucu etkisi azalır.
|
KARDİAK MARKER |
Yükselme zamanı |
Pik zamanı |
Normalleşme |
|
CK-MB |
4-6 saat |
12-24 sa |
3-4 gün |
|
LDH |
2-5 gün |
– |
10 gün |
|
MYOGLOBİN |
2-4 saat |
8-10 saat |
24 saat |
|
TROPONİN I |
4-6 saat |
12 saat |
3-10 gün |
|
TROPONİN T |
4-8 saat |
12-48 saat |
7-10 gün |
Son yıllarda yapılan çalışmalarda H FABP’nin akut miokart infarktüsünün erken tanısında özellikle de diğer biomarkerlerin negatif olduğu ilk 1-2. saatlerde yüksek olduğunu ve troponin, CK-MB ve myoglobinden daha yüksek spesifite ve sensitivite gösterdiği ifade edilmektedir. Yine trombolizden sonra erken (24 saatte) dönemde normale dönmesi de tromboliz sonrası klinik seyir hakkında erken dönemde daha ilk gün içinde fikir vermekte olması da bir başka avantajıdır. Ancak bazı çalışmalarda myoglobin benzeri nitelikte bir molekül olduğu da iddia edilmektedir.
Son yıllarda üzerinde yoğunlaşılan yeni biomarkerler arasında aşağıdakiler verilmektedir:
– Amiloid A
– CRP
– Trombüs prokürsör protein
– Fibrinojen yıkım ürümleri
– Glikojen fosforilaz BB (GpBB)
– Deoksiribonukleaz I
– Matriks metallo proteinaz -9
Erken tanıda yetersiz olduğumuz bu hayati hastalıkta elde edilen kırıntılar bile oldukça değerlidir. Çıkış noktaları buralarda yatmaktadır. Ancak yerleşiğin değişmesi, yeninin yerleşmesi ve genel kabul görmesi, yaşanmış olanlar nedeniyle her zaman o kadar kolay olmamaktadır. Daha da önemlisi birilerinin bir yerlerde olduğu yerde bizim nerde olduğumuz da önemlidir.
Dr. Mehmet Sait BUĞDACI
www.mehmetsaitbugdaci.com
Bu yazı 3410 defa okundu.
Yazarın diğer yazıları :